Oisterwijk

Vandaag reisde ik met de trein vanuit Boxtel naar Tilburg. Boxtel is een bescheiden dorp in Noord-Brabant en fungeert als een verkeersknooppunt tussen 's-Hertogenbosch, Eindhoven en Tilburg. Dit is dan ook de enige verklaring voor het miljoenen kostende hypermoderne minimalistische uit de kluiten gewassen station van het dorpje.

Ondanks het gegeven dat het station zo groot is, kun je buiten de spitsuren zonder veel problemen een geweer leegschieten. Ik stond daar dus op een leeg perron te wachten, op de sprinter van 15:19; welke heen en weer rijdt tussen Eindhoven CS en Tilburg Universiteit. De sprinter, dit is gewoon een ouderwetse stoptrein, arriveerde zoals gewoonlijk 5 minuten later. Eenmaal onderweg werd ons, mijn medereizigers en ikzelf, via het omroepsysteem te kennen gegeven dat de sprinter binnen afzienbare tijd een tussenstop zou gaan maken in 'ooisterwijk'. Vervolgens zouden we doorsprinten naar Tilburg CS en Tilburg Universiteit.

Uhh pardon!? Ik zat met m'n nekhaar overeind. "Zei hij echt 'ooisterwijk'?" Conducteurs die eerst nog klaagden over het rondje om de kerk, daarvan verruïneert er nu één de naam van dit alleraardigste dorpje. Maar het hem kwalijk nemen kon ik niet, ik hoorde zijn Hollandse tongval. Hij wist niet beter en komt niet uit het zuiden zoals ik, waar iedereen weet dat de plaatsnaam "Oisterwijk" wordt uitgesproken als [oosterwijk]. De 'i' werd net als de 'e' voor lange tijd in de Nederlanden gebruikt om een klinker te verlengen. Met de invoering van de spelling-De Vries en Te Winkel in 1864 en 1883, in respectievelijk Vlaanderen en Nederland, is er aan dit gebruik definitief een einde gekomen. Enkel in eigennamen zien we nog de restanten van deze antieke spellingregel, zoals familienamen en plaatsnamen.

Naast Oisterwijk zien we die verlengende 'i' ook nog terug in de plaatsnamen 'Goirle' en 'Oirschot'. Het Gelderse dorpje Huissen (uitspraak: [huussen]) zou wellicht een gelijkaardig geval kunnen zijn, maar daar durf ik niks met zekerheid over te zeggen.

Enfin, de clue is dat eigenlijk iedereen dit zou moeten weten. Maar zeker een conducteur die mij en mijn medereizigers wil gaan vertellen waar wij zoal gaan stoppen, dient te weten dat "Oisterwijk" wordt uitgesproken als [oosterwijk]. Bij het uitstappen voelde ik even die kriebel om hem op z'n fout te wijzen. Zeker toen hij met een kartonnen beker van "Kiosk" even buiten op het perron wat stond te drinken. Maar ik wilde hem niet langer ophouden. Hij had immers al een vertraging van dik 5 minuten.